Plastik Nedir ?
Plastik, geniş ve gittikçe artan sayıda uygulamada kullanılan birçok sentetik yahut yarı sentetik malzemeyi tanımlayan genel bir terimdir. Plastikler, tıpkı ahşap, kağıt veya yün gibi organiktir. Plastik üretiminde kullanılan selülöz, kömür, doğal gaz, tuz ve tabii ki ham petrol gibi hammaddeler doğal ürünlerdir. Plastikler, günümüzün ihtiyaçları ile çevreye dair kaygılar arasındaki dengenin sağlanmasını mümkün kıldığı için bugünün ve yarının tercih edilen malzemesidir.
İki yaygın plastik malzeme kategorisi bulunur; termoplastikler ve termosetler. Termoplastikler ısıtılarak yeni ürünler elde edilebilir. Daha sonra bu bitmiş ürünler tekrar ısıtıldığında plastik yumuşayacak ve tekrar eriyik hale gelecektir. Eritildikten sonra termoset plastiklere de şekil verilebilir. Ancak sıvı haldeyken bir şekle kavuştuktan sonra katı durumda kalırlar ve termoplastikler gibi yeniden eritilemezler.
Plastik Nasıl Üretilir ?
Plastik üretimi, bir petrol rafinerisinde gerçekleşen damıtma işlemiyle başlar. Ham petrol, binlerce bileşenden oluşan kompleks bir karışımdır. Kullanışlı olabilmesi için işlenmesi gerekir.
Damıtma işleminde, ağır ham petrolün fraksiyon denilen daha hafif gruplara ayrılması işi yapılır. Her bir fraksiyon, molekül büyüklüğü ve yapısı açısından farklı olan bir hidrokarbon zincir (karbon ve hidrojenden yapılan kimyasal bileşenler) karışımıdır. Bu fraksiyonlardan biri olan nafta, plastik üretiminde son derece önemli olan bir unsurdur.
Belli katalizörler gerektiren polimerleştirme ve polikondansasyon işlemleri plastik üretiminde kullanılan iki ana işlemdir. Etilen ve propilen gibi monomerler, polimerleştirme reaktöründe birbirine bağlanarak uzun polimer zincirleri oluşturur. Temelde kullanılan monomer türüne bağlı olarak, her bir polimer türünün kendisine has özelliği, yapısı ve büyüklüğü vardır.
Plastik Hammadde Çeşitleri
Her birinin, kristalin yapısı ve yoğunluğu farklı olan düzinelerce termoplastik türü mevcuttur. Günümüzde yaygın şekilde üretilen bazı türler arasında;
Uygulama Alanları
Örneğin akrilonitril bütadiyen stiren (ABS) aşağıdakilerin üretiminde kullanılan bir termoplastik türüdür:
En sık karşılaşılan termoplastik olan polietilen şunların üretiminde kullanılır:
Polikarbonat şunların üretiminde kullanılır:
PVC ürünleri üretilirken farklı katkı maddelerinin kullanılmasıyla beraber dayanıklılık, sertlik, renk ve şeffaflık özellikleri çoğu uygulamaya özel olarak değiştirilebilmektedir, örneğin:
PS ya da polistiren, ısıtıldığında yumuşayan ve film, plaka gibi yarı bitmiş ürünlere ve birçok birçok bitmiş ürüne dönüştürülebilen termoplastik bir polimerdir.
Pet
Ayrıca Bakınız:
Metal dedektörleri çalışma prensibi
Paketleme sektöründe kullanılan metal ayırma çözümleri nelerdir?
